diff options
author | Leah Rowe <leah@libreboot.org> | 2021-05-30 19:33:39 +0100 |
---|---|---|
committer | Leah Rowe <leah@libreboot.org> | 2021-06-01 02:27:25 +0100 |
commit | 4fba66dc175b449ab7e4093b521bc3196b559042 (patch) | |
tree | 8b9f1ca71b35e9d91d2ac4a9b65a1078d21b3baa /site/hrt-internet.pl.md |
transchat site
Diffstat (limited to 'site/hrt-internet.pl.md')
-rw-r--r-- | site/hrt-internet.pl.md | 585 |
1 files changed, 585 insertions, 0 deletions
diff --git a/site/hrt-internet.pl.md b/site/hrt-internet.pl.md new file mode 100644 index 0000000..0d73577 --- /dev/null +++ b/site/hrt-internet.pl.md | |||
@@ -0,0 +1,585 @@ | |||
1 | --- | ||
2 | title: Jak kupić leki hormonalne w internecie i przyjmować je na własną rękę | ||
3 | x-toc-enable: true | ||
4 | ... | ||
5 | |||
6 | Wstęp | ||
7 | ----- | ||
8 | |||
9 | HRT zakupić można w internecie. Nieraz określa się to mianem *self-medication*, | ||
10 | *self-medding* (samodzielne leczenie) lub *DIY HRT* (HTZ zrób-to-sam). W większości | ||
11 | krajów świata korzystanie z leków hormonalnych bez posiadania recepty | ||
12 | jest w pełni legalne. Na tej stronie staramy się podać bezpieczne porady | ||
13 | odnośnie kupowania leków przez internet bez recepty i ich dawkowania. | ||
14 | Obejmuje to informacje na temat badań krwi i endokrynologii. | ||
15 | |||
16 | Kiedy osoba transpłciowa chce zacząć terapię hormonalną, może napotkać | ||
17 | problemy, takie jak np. lekarzy utrudniających dostęp do leczenia (gatekeeping), | ||
18 | długie kolejki itp. Może to powodować realny niepokój. Z tego powodu | ||
19 | dla osób borykających się z takimi trudnościami, branie leków HTZ na własną | ||
20 | rękę może być dobrą alternatywą. | ||
21 | |||
22 | **NIE jesteśmy lekarzami. Tylko ty odpowiadasz za własne zdrowie, więc | ||
23 | nie ponosimy żadnej odpowiedzialności, jeśli niedokładnie zbadasz temat | ||
24 | przed rozpoczęciem samodzielnej terapii. Na tej stronie próbujemy zawrzeć | ||
25 | trafne informacje, ale nie jesteśmy w stanie tego zagwarantować. Zawsze | ||
26 | należy szukać właściwej porady medycznej. Samodzielne przyjmowanie leków | ||
27 | to ostatnia deska ratunku (np. w przypadku doświadczenia gatekeepingu lub długich kolejek).** | ||
28 | |||
29 | Jeśli jesteś młodą osobą i mieszkasz we Wielkiej Brytani, powin\*ś | ||
30 | przynajmniej przyjmować blokery dojrzewania, choć najlepsza może być pełna HTZ. | ||
31 | Poproś swoich rodziców, aby zabrali cię to GenderGP (dotyczy Wielkiej Brytanii), | ||
32 | prywatnej kliniki zawartej na naszej [liście prywatnyh klinik](private-care.pl.md). | ||
33 | Znani są oni z przepisywania dzieciom wszystkich potrzebnych leków HTZ. Mają | ||
34 | także krótkie kolejki (do poradni przyjmujących w ramach NHS czeka się dosłownie | ||
35 | latami, więc czekając na wizytę nie ominie cię genetycznie uwarunkowane dojrzewanie). | ||
36 | |||
37 | W innym wypadku, zwłaszcza gdy jesteś osobą dorosłą, polecamy leczenie prywate | ||
38 | jeśli możesz sobie na nie pozwolić, zamiast leczenia na własną rękę. Kolejki | ||
39 | są znacznie krótsze. Powin\*ś także natychmiastowo zapisać się na listę oczekiwania | ||
40 | do poradni tożsamości płciowej, jeśli w twoim kraju istnieje publiczna służba zdrowia. | ||
41 | W niektórych stanach USA program Medicaid pokrywa koszty związane z opieką medyczną | ||
42 | osób transpłciowych; sprawdź, czy jest to dla ciebie dostępne, jeśli nie posiadasz | ||
43 | dobrego ubezpieczenia. | ||
44 | |||
45 | Uwaga: ta strona zawiera informacje jedynie odnośnie HTZ opartej na estradiolu. | ||
46 | Brakuje nam porad dla transpłciowych mężczyzn i osób niebinarnych; będziemy | ||
47 | wdzięczni za wszelką pomoc w uzupełnieniu strony tymi informacjami. | ||
48 | |||
49 | Jeśli posiadasz takie informacje, możesz się nimi z nami podzielić. Informacje | ||
50 | kontaktowe (pokoje IRC) wspomniane są na stronie głównej. | ||
51 | |||
52 | Mexico {#mx} | ||
53 | ------ | ||
54 | HRT is over the counter in Mexico. Inexpensive options include for pills | ||
55 | Mileva-35 (same composition as Diane-35), Diane-35 and for injections | ||
56 | Patector. | ||
57 | |||
58 | Nowa Zelandia, Niemcy i inne {#nz} | ||
59 | ---------------------------- | ||
60 | |||
61 | Import leków HTZ w Nowej Zelandii na użytek własny jest objęty restrykcjami. | ||
62 | Mieszkając w Nowej Zelandii, nie możesz leczyć się na własną rękę. | ||
63 | Teoretycznie możiwe jest zamówienie leków ale będziesz musieć udowodnić, że posiadasz | ||
64 | na nie receptę. | ||
65 | |||
66 | Zobacz: | ||
67 | <http://www.customs.govt.nz/features/prohibited/imports/Pages/default.aspx> | ||
68 | (zobacz: Medicines Act 1981). Wybierz sekcję *Prescription medicines*. | ||
69 | |||
70 | Być może nadal istnieją sposoby na prowadzenie samodzielnej terapii | ||
71 | w Nowej Zelandii. **Do zrobienia: wyszukać sposoby, które by to | ||
72 | umożliwiły** | ||
73 | |||
74 | Obywatele Nowej Zelandii powinni agitować o umożliwienie im | ||
75 | sprowadzania leków HTZ bez recepty i o możliwość zdobycia recepty | ||
76 | u lekarza, bez przechodzenia przez proces gatekeepingu. | ||
77 | |||
78 | To samo dotyczy Niemiec i wielu innych krajów. | ||
79 | |||
80 | **Sprowadzanie leków nadal może być możliwe, nawet przy restrykcjach. | ||
81 | Urzędy celne mogą nie być zbyt wydajne, mogą po prostu nawet nie sprawdzić | ||
82 | twojej paczki. Zamawiaj mniejsze ilości, np. półtoramiesięczny zapas | ||
83 | i pilnuj, żeby leki się tobie nie skończyły. Zapytaj sprzedawcę o zapakowanie | ||
84 | produktu dyskretnie i opisaniu przesyłki w neutralny sposób (np. nie *HTZ* | ||
85 | ani *leki*). QHI dobrze sobie z tym radzi, ale inhouse być może również | ||
86 | (upewnij się że zapakują paczkę w sposób dyskretny).** | ||
87 | |||
88 | Polska {#pl} | ||
89 | ------ | ||
90 | |||
91 | Sprzedaż leków na terytorium Polski bez odpowiednich zezwoleń jest nielegalna | ||
92 | (art. 124 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o prawie farmaceutycznym). Nie oznacza | ||
93 | to jednak, że importowanie leków zza granicy na własny użytek wiąże się | ||
94 | z odpowiedzialnością karną (nie jesteśmy jednak 100% pewni odnośnie tej informacji). | ||
95 | |||
96 | Przyjmowanie leków HTZ na własną rękę w Polsce może wiązać się jednak z innego | ||
97 | rodzaju problemami. Większość lekarzy (zwłaszcza tych przyjmujących na NFZ) nastawiona | ||
98 | jest niechętnie lub wręcz agresywnie do osób korzystających w ten sposób z leków | ||
99 | hormonalnych. Możesz spodziewać się, że lekarz każe odstawić tobie przyjmowane leki | ||
100 | na czas „diagnozy” (gatekeepingu) zanim przepisze tobie leki HTZ na receptę. | ||
101 | |||
102 | Jakimś sposobem może być przyjmowanie leków, które nie wpływają znacznie na wyniki | ||
103 | badań krwi, np. bikalutamidu lub flutamidu jako blokera testosteronu. | ||
104 | |||
105 | Portugalia {#pt} | ||
106 | ---------- | ||
107 | |||
108 | W Portugalii możliwy jest zakup estradiolu bez recepty (OTC) w niektórych aptekach. | ||
109 | Rozejrzyj się. Nie jesteśmy pewni o jaką markę dokładnie chodzi, ale może być to | ||
110 | dobry sposób na zakup estradiolu bez recepty w tym kraju. | ||
111 | |||
112 | Spironolakton nie jest dostępny OTC w Portugalii. Musisz uzyskać na niego receptę | ||
113 | lub zakupić go w internecie. | ||
114 | |||
115 | UWAGA: zbadaliśmy ten temat i większość aptek w Portugalii sprzedaje | ||
116 | **etynyloestradiol** który nie jest identyczny z naturalnym i ma pewne | ||
117 | okropne efekty uboczne, takie jak podwyższone ryzyko wystąpienia | ||
118 | trombozy. *Unikaj etynyloestradiolu jak ognia. Upewnij się, że kupujesz | ||
119 | walerianian estradiolu lub półhydrat estradiolu*. | ||
120 | |||
121 | Rosja {#ru} | ||
122 | ----- | ||
123 | |||
124 | Według osób z którymi rozmawialiśmy, estradiol i spironolakton dostępne | ||
125 | są bez recepty w Rosji. Badania krwi również mogą być łatwo dostępne. | ||
126 | |||
127 | Nie mamy pewności odnośnie uzyskiwania HTZ na receptę w Rosji. Może być to | ||
128 | konieczne, aby leczyć się samodzielnie. | ||
129 | |||
130 | Testosteron jest (prawdopodobnie) substancją kontrolowaną w Rosji, więc | ||
131 | samodzielny jego zakup może być trudny. Nie niemożliwy, ale trudny. | ||
132 | |||
133 | Stany Zjednoczone {#usa} | ||
134 | ----------------- | ||
135 | |||
136 | W Stanach Zjedonoczonych, zależnie od twojego stanu/miasta, możesz | ||
137 | mieć możliwość uzyskania recepty na leki hormonalne (w czasie | ||
138 | krótszym niż miesiąc) przez doktora, więc nie musisz leczyć się samodzielnie. | ||
139 | Poszukaj klinik typu *informed consent* w twojej okolicy. | ||
140 | |||
141 | Jeśli możesz zdobyć leki HTZ w taki sposób, rekomendujemy zrobić to zamiast | ||
142 | self-meddingu. Ubezpieczenie medyczne powinno pokryć wydatki, a jeśli nie, | ||
143 | HTZ jest wystarczająco tania bez ubezpieczenia, zależnie od dochodu | ||
144 | (na pewno jest to tańsze niż w przypadku kupowania leków w internecie, | ||
145 | w wielu przypadkach). | ||
146 | |||
147 | [Listę klinik informed consent znajdzesz tu](private-care.pl.md) - jeśli | ||
148 | znasz jakieś nieobjęte tą listą, daj nam znać! | ||
149 | |||
150 | Dostawcy | ||
151 | -------- | ||
152 | |||
153 | Firmy te działają za granicą (żadna z nich nie mieści się w UK), | ||
154 | więc możesz sprowadzić leki HTZ do Wielkiej Brytanii. Jest to legalne, | ||
155 | żeby sprowadzać leki HTZ na użytek własny. Nie zamawiaj więcej, | ||
156 | niż zapas sześciomiesięczny. Trzymiesięczny zapas będzie bezpieczniejszy. | ||
157 | |||
158 | **[InhousePharmacy.vu](https://www.inhousepharmacy.vu/default.aspx?):** | ||
159 | |||
160 | InhousePharmacy jest popularne i często używane przez osoby transpłciowe | ||
161 | leczące się na własną rękę. Istniało już od lat, a leki, które dostarczają | ||
162 | są godne zaufania. | ||
163 | |||
164 | Pudełko które otrzymasz opisane będzie "pharmaceuticals". Jeśli musisz | ||
165 | otrzymać je sekretnie, bez wiedzy np. rodziców, zamów je na skrytkę | ||
166 | pocztową lub do swojego znajomego, gdziekolwiek, gdzie możesz | ||
167 | odebrać leki bezpiecznie. | ||
168 | |||
169 | Rekomendowane leki (transpłciowe kobiety): | ||
170 | |||
171 | - Spironolakton 100mg (np. Spiractin) | ||
172 | - Walerianian estradiolu 2mg (np. Progynova) | ||
173 | |||
174 | Uwaga: Najlepszym lekiem antyandrogennym jest GnRH (np. Decapeptyl), który | ||
175 | całkowicie usuwa testosteron. Nie rekomendujemy jednak jego stosowania w wypadku | ||
176 | leczenia się na własną rękę; lek przyjmować musisz od lekarza (musi być często | ||
177 | przyjmowany w formie zastrzyków. Nie wykonuj zastrzyków sam\*, jeśli nie wiesz | ||
178 | co robisz) | ||
179 | |||
180 | Uwaga: Działanie antyandrogenne spironolaktonu jest słabe; podwyższa on | ||
181 | poziomy zebranego w ciele potasu. Nie zalecamy go stosować, chyba, że nie | ||
182 | masz innego wyboru. | ||
183 | |||
184 | Spironolakton nie usuwa z organizmu testosteronu, tylko blokuje niektóre | ||
185 | z jego efektów, więc poziom testosteronu w badaniach krwi wydawać się | ||
186 | będzie wysoki. Wpływa on również na odczyty estradiolu w badaniach (będą one | ||
187 | wyższe, niż jego poziom jest w rzeczywistości) | ||
188 | |||
189 | Rekomendujemy stosowanie octanu cyproteronu jako leku antyandrogennego, ponieważ | ||
190 | jest on dużo silniejszy, w porównaniu do „spiro”. | ||
191 | |||
192 | **UWAGA: Octan cyproteronu powoduje symptomy depresji. Bądź ostrożn\*.** | ||
193 | |||
194 | Uwaga: Feminizujące działanie progesteronu nie zostało udowodnione; jego przyjmowanie | ||
195 | może zaś prowadzić do efektów ubocznych. Nie polecamy tego. | ||
196 | |||
197 | **[Quality Health Inc](https://www.qhi.co.uk/):** | ||
198 | |||
199 | Wysyłają oni leki do Portugalii (Inhouse tego nie robi, ostatni | ||
200 | raz jak sprawdzaliśmy). Dla osób, które nie mogą zamawiać z Inhouse, | ||
201 | ten dostawca również może być użyteczny. | ||
202 | |||
203 | Pudełko które otrzymasz będzie nieopisane. Może być to dobre rozwiązanie, | ||
204 | jeśli musisz odebrać leki dyskretnie (np. w domu rodziców). | ||
205 | |||
206 | **Do zrobienia: dodać więcej sprzedawców** | ||
207 | |||
208 | Sprawdź, czy jesteś interseksualn\* | ||
209 | ---------------------------------- | ||
210 | |||
211 | **Zignoruj dawki podane na tej stronie i nie lecz się na własną rękę, | ||
212 | jeśli jesteś osobą interseksualną. Potrzebujesz specjalnej opieki, pod | ||
213 | szczegółową kontrolą lekarzy.** | ||
214 | |||
215 | Na tej stronie znajdziesz informacje, co oznacza termin interseksualności: | ||
216 | <https://nonbinary.miraheze.org/wiki/Intersex> | ||
217 | |||
218 | Układ hormonalny jest zbiorem gruczołów, produkujących hormony | ||
219 | regulujące metabolizm, wzrost i rozwój, funkcjonowanie tkanek, | ||
220 | funkcje płciowe, reprodukcję, sen, nastrój i wiele innych. | ||
221 | |||
222 | Możesz udać się do endokrynologa. Tak czy inaczej warto to zrobić, | ||
223 | ponieważ endokrynolog poinformuje cię czy możesz bezpiecznie brać | ||
224 | leki hormonalne, przeprowadzi również u ciebie badania krwi. Może | ||
225 | on również sprawdzić, czy jesteś osobą interseksualną; oznacza to, | ||
226 | że masz cechy płciowe zarówno uważane za męskie, jak i żeńskie. Może | ||
227 | mieć to wpływ na to, jaki rodzaj terapii hormonalnej będzie dla ciebie | ||
228 | adekwatny. Możesz potrzebować np. mniejszych dawek hormonów. | ||
229 | |||
230 | W Wielkiej Brytanii, skierowanie dostać możesz u lekarza | ||
231 | pierwszego kontaktu. Jeśli już korzystasz z usług poradni | ||
232 | tożsamości płciowej, oni również mogą skierwać cię do endokrynologa. | ||
233 | |||
234 | W UK, [Dr Leighton J Seal](http://gendercare.co.uk/leighton-seal.html) | ||
235 | jest jednym z najbardziej znanych endokrynologów, specjalizujących | ||
236 | się w opiece nad osobami transpłciowymi, również interseksualnymi. | ||
237 | Pomimo tego, jeśli nie mieszkasz w pobliżu Londynu, inny lekarz | ||
238 | również może ci pomóc. Jeśli jest to możliwe, polecamy jednak | ||
239 | Dr Seala. | ||
240 | |||
241 | Transpłciowe kobiety (M/K) {#women} | ||
242 | -------------------------- | ||
243 | |||
244 | Powin\*ś upewnić się, że umówisz się także na wizytę z endokrynologiem, | ||
245 | jeśli jest to możliwe (w Wielkiej Brytanii potrzebujesz skierowania | ||
246 | od lekarza pierwszego kontaktu). | ||
247 | |||
248 | **Mieszkańcy UK: pomoc uzyskać możesz z [CliniQ](https://cliniq.org.uk/) | ||
249 | odnośnie rzeczy takich jak badania krwi itp., żeby upewnić się, że | ||
250 | bezpiecznie przyjmujesz leki HTZ. Mogą oni służyć radą. To klinika | ||
251 | prywatna, ale również część NHS.** | ||
252 | |||
253 | Powin\*ś zbadać także swoje ciśnienie krwi. Jeśli cierpisz na niedociśnienie, | ||
254 | nie możesz np. przyjmować spironolaktonu (użyj wzamian octanu cyproteronu, | ||
255 | a jeśli nie możesz go zdobyć, finasterydu i wyższej dawki estradiolu). | ||
256 | Tak samo, jeśli cierpisz na nadciśnienie tętnicze, zajmij się tym | ||
257 | zanim rozpoczniesz terapię hormonalną. | ||
258 | |||
259 | **UWAGA: Octan cyproteronu powoduje symptomy depresji. Bądź ostrożn\*.** | ||
260 | |||
261 | Znajdziesz w internecie informacje odnośnie konieczności schudnięcia, | ||
262 | przed rozpoczęciem terapii. To nie jest prawda. Lepiej nie mieć nadwagi, | ||
263 | ale nadal podjąć możesz HTZ. Zwróć tylko uwagę na wszystkie pojawiające | ||
264 | się efekty uboczne, co jest właściwie trafną poradą dla każdego, | ||
265 | niezależnie od jego wagi. | ||
266 | |||
267 | Efekty uboczne różnych leków: | ||
268 | |||
269 | - [octan cyproteronu](http://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancers-in-general/treatment/cancer-drugs/cyproterone-acetate) | ||
270 | - [walerianian/półhydrat estradiolu](https://www.drugs.com/estradiol.html) | ||
271 | - [Spironolakton](https://www.drugs.com/spironolactone.html) | ||
272 | - [Finasteryd](https://www.drugs.com/sfx/finasteride-side-effects.html) | ||
273 | |||
274 | **UWAGA: Octan cyproteronu powoduje symptomy depresji. Bądź ostrożn\*.** | ||
275 | |||
276 | Nie wszystkie z nich są poważne. Zwróć uwagę na te poważniejsze, np. | ||
277 | zakrzepy krwi itp. Jeśli doświadczysz jednego z nich, przerwij terapię | ||
278 | i poszukaj pomocy lekarza. Nie chcemy wystraszyć cię od brania leków HTZ. | ||
279 | Powin\*ś je brać, jeśli chcesz. Należy jednak pamiętać, że bierzesz | ||
280 | swoje zdrowie we własne ręce, więc musisz być świadom\* możliwego ryzyka. | ||
281 | |||
282 | RZUĆ PALENIE zanim zaczniesz HTZ (e-papierosy mogą być). Palenie tytoniu | ||
283 | (albo czegokolwiek, także marihuany) zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów, | ||
284 | już podwyższone przez estradiol. | ||
285 | |||
286 | - [Jak rzucić palenie](smoking.pl.md) | ||
287 | |||
288 | Leki antyandrogenne blokują testosteron. Najpopularnieszym z nich | ||
289 | jest spironolakton, ale octan cyproteronu (sprzedawany m.in. pod marką | ||
290 | Androcur) również jest popularny w Europie. Oba z nich są toksyczne | ||
291 | na dłuższą metę i mają różne efekty uboczne. Powin\*ś sprawdzić jakie. | ||
292 | Polecamy spironolakton, chyba, że z jakiegoś powodu nie możesz go używać. | ||
293 | W takim wypadku, octan cyproteronu również zadziała. | ||
294 | **Inhouse oraz QHI sprzedają zarówno 100mg spironolaktonu w tabletkach, | ||
295 | jak i 50mg octanu cyproteronu, również w tabletkach.** | ||
296 | |||
297 | **UWAGA: Octan cyproteronu powoduje symptomy depresji. Bądź ostrożn\*.** | ||
298 | |||
299 | Alternatywą dla „spiro” lub „cypro” może być flutamid lub bikalutamid. | ||
300 | Bikalutamid przyjmuje się zwykle w dawce 50mg dziennie, jednak nie mamy pewności, | ||
301 | jeśli chodzi o flutamid. Uwaga: pigułki są trudne do przecięcia/podzielenia. Oba z nich | ||
302 | wpływają na enzymy wątrobowe, co może być problemem; w ekstremalnych przypadkach | ||
303 | powodować mogą żółtaczkę lub niewydolność wątroby. Nie usuwają one testosteronu, | ||
304 | jedynie blokują jego efekty, pozbawiając go działania. Jeśli przyjmujesz jeden z tych leków | ||
305 | powin\*ś uważać, a także często wykonywać badania krwi. Nie wiemy dużo na ich temat, | ||
306 | więc najlepiej jest stosować po prostu „cypro” lub „spiro”, jak robi to | ||
307 | większość osób. | ||
308 | |||
309 | Spironolakton redukuje ilość soli w organizmie, więc powin\*ś spożywać | ||
310 | więcej soli w swojej diecie, jeśli go używasz. Zwiększa on także poziomy | ||
311 | potasu w ciele, więc musisz ograniczyć jego spożyie. Niektóre preparaty | ||
312 | ze spironolktonem zawierają laktozę, więc jeśli jej nie tolerujesz, skorzystaj | ||
313 | z preparatów z laktazą. Nie jesteśmy jednak pewni, czy zawartość laktozy | ||
314 | w tabletkach jest dostatecznie duża, żeby było to konieczne. | ||
315 | |||
316 | Octan cyproteronu redukuje żelazo i B12, więc powin\*ś brać suplementy diety, | ||
317 | podczas jego używania. Jest to alternatywa do spironolaktonu, przepisywana | ||
318 | przez niektórych lekarzy w Europie (w USA jest to substancja kontrolowana, | ||
319 | niezapisywana przez lekarzy). ***Unikaj alkoholu jak ognia kiedy bierzesz | ||
320 | „cypro”, ponieważ spowoduje to ogromne kace przy dużo mniejszych ilościach.*** | ||
321 | |||
322 | Uwaga: octan cyproteronu znany jest z wywoływania niektórych efektów depresji | ||
323 | przy długotrwałym stosowaniu. | ||
324 | |||
325 | **Zawsze** używaj estradiolu identycznego z naturalnym. Jest to albo walerianian | ||
326 | estradiolu (progynova 2mg) albo półhydrat estradiolu (estrofem 2mg). | ||
327 | |||
328 | ***Jeśli masz już za sobą waginoplastię lub orchidektomię (operację genitaliów), | ||
329 | nie potrzebujesz już brać ani „spiro” ani „cypro”, ani żadnego innego | ||
330 | leku antyandrogennego, ponieważ twoje ciało nie produkuje już testosteronu | ||
331 | w dużych ilościach (twoje jądra zostały przecież usunięte).*** | ||
332 | |||
333 | ***Ciekawostka: po operacji, niektóre transpłciowe kobiety mają | ||
334 | wręcz za mało testosteronu. Cispłciowe kobiety mają testosteron, tylko, | ||
335 | że na niższych poziomach. Niektóre kobiety muszą wręcz przyjmować testosteron | ||
336 | (podobny, jaki biorą transpłciowi mężczyźni), ale w bardzo bardzo bardzo | ||
337 | małych dawkach, aby podwyższyć jego poziom do poziomu typowego dla | ||
338 | płci żeńskiej. [Ta strona dokumentuje objawy niskiego poziomu testosteronu | ||
339 | u kobiet](http://www.everydayhealth.com/low-testosterone/guide/women/) | ||
340 | (dotyczy kobiet cispłciowych i transpłciowych po operacji). Badania krwi | ||
341 | pokażą czy twój poziom jest za niski (wśrod większości kobiet waha się on | ||
342 | pomiędzy 0.5 a 1.5 nmol/l).*** | ||
343 | |||
344 | DHT to to, co powoduje utratę włosów u mężczyzn lub transpłciowych kobiet | ||
345 | i niektórych osób niebinarnych, które czekały za długo na podjęcie HTZ. | ||
346 | Łysienie odwrócić można poprzez branie finasterydu, który blokuje DHT. | ||
347 | Możesz kupić tabletki 5mg finasterydu w Inhouse lub QHI (użyj gilotynki | ||
348 | do tabletek, aby podzielić je na 2.5mg, bierz je co 12 godzin). Lekarze | ||
349 | przepisują zwykle od jedego do sześciu gramów finasterydu. Jeśli nie występuje | ||
350 | u ciebie łysienie, nie potrzebujesz finasterydu. Finasteryd zapobiega utracie włosów, | ||
351 | a w niektórych przypadkach sprawia, że one odrastają. | ||
352 | |||
353 | **Uwaga: plastry często zawierają etynyloestradiol, który nie jest idealny. | ||
354 | Nie jest on bioidentyczny z naturalnym estradiolem; jest on syntetyzowaną, | ||
355 | silniejszą jego wersją. Ryzyko wystąpienia zakrzepów krwi jest wyższe, | ||
356 | kiedy przyjmujesz go doustnie. Zastępuje on dietylstilbestrol, który | ||
357 | jest znaną substancją rakotwórczą. Polecamy plastry *Estradot* (zarówno | ||
358 | warianty 25, 50 lub 100mcg), ponieważ wykorzystuje on dużo lepszy | ||
359 | *półhydrat estradiolu*.** | ||
360 | |||
361 | Większość *dobrych* lekarzy zaczyna terapię od 100mg spironolaktonu i 2mg lub 4mg | ||
362 | doustnego estradiolu (lub 1mg/2mg żelu lub 50mcg/100mcg plastrów) dziennie. | ||
363 | Zacznij więc z takimi dawkami (niższa dawka jest rekomendowana, kiedy zaczynasz | ||
364 | HTZ). | ||
365 | |||
366 | Potrzebna może okazać się gilotynka do tabletek, zależnie od dawki, którą | ||
367 | chcesz przyjmować i tego, jak podzielić chcesz ją w ciągu dnia. | ||
368 | Podziel spironolakton na dwie dzienne dawki (co 12 godzin), np. przy 100mg | ||
369 | spironolaktonu bierz 50mg co 12 godzin. Estradiol podziel na dwie lub | ||
370 | trzy dawki w ciągu dnia. | ||
371 | |||
372 | Przy plastrach nie musisz niczego dzielić, bo będą one działać ciągle, | ||
373 | zanim będziesz musieć założyć nowy. | ||
374 | |||
375 | Zwykle powin\*ś brać spironolakton i estradiol. Jeśli nie możesz | ||
376 | brać spironolaktonu (np. źle reagujesz na jego efekty uboczne lub masz | ||
377 | niskie ciśnienie krwi itp.), możesz wzamian spróbować octanu cyproteronu | ||
378 | (50 mg dziennie - niektóre transpłciowe kobiety biorą 100 lub 150mg). | ||
379 | Większość lekarzy zacznie od 50mg, jeśli poda tobie ten lek. | ||
380 | |||
381 | **UWAGA: Octan cyproteronu powoduje symptomy depresji. Bądź ostrożn\*.** | ||
382 | |||
383 | Jeśli nie możesz, bądź nie chcesz przyjmować leków antyandrogennych | ||
384 | (np. „spiro”, „cypro” czy GnRH), możesz brać sam estradiol, który | ||
385 | sam w sobie może blokować testosteron. Oznacza to jednak, że musisz | ||
386 | brać większe jego dawki. Finasteryd jest też słabym blokerem testosteronu. | ||
387 | |||
388 | W naszej opinii, zastrzyki z GnRH to najlepszy lek antyandrogenny. Jeśli | ||
389 | uda ci się zdobyć je bez lekarza, świetnie. W innym wypadku, użyj | ||
390 | „spiro” lub „cypro”. | ||
391 | |||
392 | Doustny estradiol może zwiększać IGF-1, według niektórych ludzi, z którymi | ||
393 | się konsultowaliśmy; może także pomagać przy wzroście piersi. Doustny walerianian/półhydrat | ||
394 | estradiolu może być warty rozpatrzenia zamiast podjęzykowego. | ||
395 | Uwaga: nie ma dużej ilości badań na temat efektywności podjęzykowanego | ||
396 | przyjmowania estradiolu i nie wszystkie tabletki mogą być w ten sposób używane. | ||
397 | Polecamy metodę doustną lub plastry/żel. Nie zalecamy podjęzykowego przyjmowania | ||
398 | tabletek. Większość lekarzy nie przepisuje estradiolu w ten sposób. | ||
399 | |||
400 | Plastry: jeśli nie chcesz brać estradiolu doustnie, możesz korzystać z plastrów. | ||
401 | Polecamy Estradot 100. Jest to 100mcg półhydratu estradiolu, odpowiednik ok. 2,5mg | ||
402 | estradiolu doustnego dziennie. Plaster powinien być noszony przez 3 dni (możesz | ||
403 | nadal brać prysznic, pływać itp.) i zmieniany po 3 dniach. | ||
404 | Wokół miejsca gdzie plaster był aplikowany zgromadzić mogą się resztki kleju. | ||
405 | Możesz go usunąć. | ||
406 | Noś plaster na podbrzuszu, wokół bioder, na lewej lub prawej stronie. | ||
407 | |||
408 | Żele: nie mamy na tę chwilę informacji na temat estradiolu przyjmowanego | ||
409 | w postaci żelów. Rekomendujemy metodę doustną lub plastry. | ||
410 | |||
411 | Niezależnie od twojej dzieniej (24 godz.) dawki, zawsze powin\*ś | ||
412 | dzielić ją na dwie części co 12 godzin lub trzy co 8. Lepiej podzielić | ||
413 | na 3, ale przyjmowanie leku dwa razy dziennie może być wygodniejsze. | ||
414 | |||
415 | Sam estrogen w dużych dawkach też może blokować testosteron. Dawniej | ||
416 | transpłciowym kobietom podawano tylko estradiol, ponieważ | ||
417 | leki antyandrogenne nie istniały w obrębie opieki zdrowotnej | ||
418 | osób trans. | ||
419 | |||
420 | 2 miesiące po tym jak rozpoczniesz HTZ, przeprowadź badanie krwi | ||
421 | (poziom testosteronu i estradiolu). Przedział typowy dla kobiet to | ||
422 | od 0,4 to 1,5nmol/l testosteronu i 400-500pmol/l estradiolu (niektóre | ||
423 | transpłciowe kobiety celują w przedział 500-600). Rozpocznie się | ||
424 | rozwój piersi, zmieni się także twoja twarzi reszta ciała. Jeśli | ||
425 | masz zbyt wysoki testosteron \*oraz\* twój estradiol jestna zbyt niskim | ||
426 | poziomie, spróbuj zwiększyć dawkę estradiolu - np. z 4mg do 6mg i sprawdź | ||
427 | pozomy ponownie za 2 kolejne miesiące. Zapamiętaj, że dodatkowy | ||
428 | estradiol również obniży troszkę testosteron. Jeśli jest on nadal | ||
429 | zbyt wysoki, zwiększ swoją dawkę spironolaktonu - np. z 100mg do 150mg. | ||
430 | Następnie sprawdź poziomy ponownie. ***Jeśli bierzesz HTZ w trakcie | ||
431 | badania, przed każdym badaniem UPEWNIJ SIĘ, że odpowiednie dawki | ||
432 | zostały przyjęte na godzinę przed; zakładając że jest to 12 godzin przed | ||
433 | twoją ostatnią dawką, możesz w ten sposób poznać twoje krańcowe poziomy.*** | ||
434 | |||
435 | Nie odpowiadamy za jakiekolwiek szkody, które możesz sobie wyrządzić. | ||
436 | Samodzielna terapia jest zwykle bezpieczna dla większości ludzi (większość | ||
437 | transpłciowych kobiet jej dokonuje lub się nad nią zastanawia we wczesnych | ||
438 | fazach tranzycji). Jeśli twoje badanie krwi wykaże jakieś nieprawidłowości | ||
439 | (lekarze ci o tym powiedzą) przed rozpoczęciem terapii, udaj się | ||
440 | do endokrynologa (są też prywatni, jeśli nie możesz skorzystać z NFZ/NHS) | ||
441 | i sprawdź, czy wyrażą zgodę. Istnieją oni, żeby tobie pomóc. Niektóre łagodne | ||
442 | guzy mózgu (gruczolak przysadki) mogą być również podatne na estradiol; badanie krwi | ||
443 | powie ci o tym (poziom prolaktyny będzie zbyt wysoki, np. 3x wyższy niż | ||
444 | normalny - są także inne powody przez które może się to stać), a skany MRI | ||
445 | mogą wykryć guz. **Możesz przyjmować *antagonisty dopaminy*, które | ||
446 | lekarze przepiszą, aby leczyć guz prolaktynowy, co pozwoli w wielu przypadkach | ||
447 | na wyleczenie guza i bezpieczne przyjmowanie estradiolu. Lekarze zaczną od bardzo niskiej dawki, | ||
448 | kiedy antagonisty będą działać i zbadają ciebie później. Jeśli guz prolaktynowy jest | ||
449 | wystarczająco zduszony, podniosą oni twoją dawkę. NIE LECZ SIĘ SAMODZIELNIE | ||
450 | \*POD ŻADNYM POZOREM\* JEŚLI CIERPISZ NA PROLAKTYNOMĘ. UDAJ SIĘ DO ENDOKRYNOLOGA, | ||
451 | CZĘSTO DOKONUJ BADAŃ KRWI I PRZYJMUJ LEKI HTZ JEDYNIE POD ŚCISŁĄ KONTROLĄ LEKARZY.** | ||
452 | |||
453 | ***Leczenie na własną rękę jest zawsze ryzykowne, jednak rozumiemy, że | ||
454 | dysforia jest równie ryzykowna, a opóźnienie podjęcia HTZ może skończyć się śmiercią.*** | ||
455 | |||
456 | [Ta strona](https://madgenderscience.miraheze.org/wiki/Main_Page) | ||
457 | (niezwiązana z TransChat) również posiada użyteczne informacje na temat | ||
458 | HTZ dla transpłciowych kobiet. Uwaga: niektóre z podanych tam informacji | ||
459 | są bardzo eksperymentalne. | ||
460 | |||
461 | |||
462 | Badania krwi | ||
463 | ------------ | ||
464 | |||
465 | Przeprowadź badanie krwi zanim zaczniesz HTZ! Udaj się do lekarza | ||
466 | pierwszego kontaktu i zapytaj się o testy: | ||
467 | |||
468 | - mocznika i elektrolitów | ||
469 | - profilu kostnego | ||
470 | - czynności tarczycy | ||
471 | - białka C-reaktywnego | ||
472 | - ferrytyny | ||
473 | - pełnej morgologii krwi | ||
474 | - wątroby i nerek (próby wątrobowe, nerkowe) | ||
475 | - glukozy | ||
476 | - FSH | ||
477 | - czynności wątroby | ||
478 | - estradiolu | ||
479 | - testosteronu | ||
480 | - czynnika reumatoidalnego | ||
481 | - SHBG | ||
482 | - dobrego cholesterolu (HDL) | ||
483 | - kwasu moczowego | ||
484 | - poziomu lipidów | ||
485 | - lutropiny | ||
486 | - prolaktyny | ||
487 | - kortyzolu | ||
488 | - dihydrotestosteronu (DHT) | ||
489 | |||
490 | Umów się na wizytę z lekarzem pierwszego kontaktu i zapytaj o skierowanie, | ||
491 | znajdź klinikę/szpital przyjmującą próbki krwi i udaj się tam do pobrania krwi. | ||
492 | Twój lekarz prawdopodobnie poda ci listę klinik. Wyniki zostaną | ||
493 | wysłane do lekarza pierwszego kontaktu zwykle w następnym tygodniu, gdzie | ||
494 | udać musisz się, aby je odebrać. Jeśli lekarz odmówi wydania skierowania, | ||
495 | udaj się do innego. Niektórzy z nich są okropni. | ||
496 | |||
497 | Później, co 3 miesiące wykonuj badania: | ||
498 | |||
499 | - czynności wątroby | ||
500 | - testosteronu | ||
501 | - estradiolu | ||
502 | - potasu (jeśli bierzesz spironolakton) | ||
503 | - B12 (jeśli bierzesz octan cyproteronu) | ||
504 | - żelaza (jeśli bierzesz octan cyproteronu) | ||
505 | |||
506 | Transpłciowi mężczyźni (K/M) {#men} | ||
507 | ---------------------------- | ||
508 | |||
509 | Transpłciowi mężczyźni przyjmują testosteron (sterydy). Jest to substancja | ||
510 | kontrolowana w Wielkiej Brytani i nabycie jej bez recepty jest nielegalne. | ||
511 | Nadal istnieją jednak sposoby jej zdobycia… | ||
512 | |||
513 | Do zrobienia: dodać dawki i poradnik | ||
514 | |||
515 | Informacje o HTZ dla mężczyzn, z dawkowaniem | ||
516 | http://www.ftmguide.org/ttypes.html | ||
517 | |||
518 | [Ta strona](https://madgenderscience.miraheze.org/wiki/Main_Page) | ||
519 | (niezwiązana z TransChat) zawiera informacje dla transpłciowych mężczyzn. | ||
520 | |||
521 | Do zrobienia: zintegrować te informacje z TransChat | ||
522 | |||
523 | Osoby niebinarne {#nonbinary} | ||
524 | ---------------- | ||
525 | |||
526 | Ta strona zawiera pewnie informacje: | ||
527 | <https://madgenderscience.miraheze.org/wiki/Non-binary_hormone_therapy_guide> | ||
528 | - Nie mamy ich dużo tu na TransChat. Nie jesteśmy w żaden sposób powiązani | ||
529 | z madgenderscience wiki. | ||
530 | |||
531 | Ciężko jest zarekomendować cokolwiek osobom niebinarnym, ponieważ | ||
532 | nie są one zerojedynkowe. Jest wśród nich dużo większa wariancja; niektórzy | ||
533 | łączą cechy kobiece lub męskie, choć nieraz nie wszystkie ich aspekty. | ||
534 | |||
535 | Jeśli pragniesz feminizacji, niezależnie od dawki, HTZ (jeśli chcesz | ||
536 | się na nią zdecydować) spowoduje rozwój piersi. Jeśli wywołują one | ||
537 | dysforię (możesz o tym nie wiedzieć zanim zaczniesz) lub zaczynają | ||
538 | ją wywoływać, przerwij swoją terapię. Mieliśmy do czynienia z osobami | ||
539 | które myślały, że są transpłciowymi kobietami, ale później zdecydowały, | ||
540 | że są niebinarne, ponieważ mimo, że pragnęły feminizacji, rozwój piersi | ||
541 | zwiększył ich dysforię, więc musiały przerwać HTZ. Feminizacja bez piersi | ||
542 | również jest możliwa, jeśli zdecydujesz się później na mastektomię, | ||
543 | po kilku latach terapii, kiedy rozmiar piersi się ustabilizuje. Możliwe | ||
544 | jest prawdopodobnie wykorzystywanie częściowych blokerów estrogenu (SERM), | ||
545 | takich jak np. raloksifen razem z lekami HTZ, co może zablokować rozwój | ||
546 | piersi. Możesz też nosić binder. Z drugiej strony, niektóre osoby niebinarne | ||
547 | lubią swoje piersi. | ||
548 | |||
549 | Przyjmowanie testosteronu również ciebie zmaskulinizuje. Jeśli zależy | ||
550 | ci na częściowej maskulinizacji, ale nie chcesz porostu włosów na ciele | ||
551 | i twarzy, nie ma dla ciebie możliwości, chyba, że zdecydujesz się | ||
552 | później na laserowe usuwanie owłosienia. Jeśli pragniesz androgynicznego | ||
553 | głosu, a testosteron zbytnio go zmaskulinizuje, możesz wykorzystać | ||
554 | podobne metody treningu, których używają transpłciowe kobiety, aby | ||
555 | powrócić do głosu, który jest dla ciebie bardziej komfortowy. Przyjmowanie | ||
556 | testosteronu oznacza, że głos będzie stawał się coraz bardziej głęboki, ale | ||
557 | można to w ten sposób to przezwyciężyć. | ||
558 | |||
559 | Osoby interseksualne: Do zrobienia: napisać o osobach interseksualnych. | ||
560 | (nie ma to koniecznie nic wspólnego z niebinarnością, ale osoby takie | ||
561 | mogę potrzebować innych rodzajów terapii HTZ, jeśli ją podejmują). | ||
562 | |||
563 | Niektóre osoby niebinarne biorą spironolakton bez estradiolu, albo | ||
564 | z niską jego dawką (np. 0,5mg), ponieważ nie chcą posiadać dużej | ||
565 | ilości żadnego z tych hormonów, albo korzystają z pełnej HTZ, lecz | ||
566 | nie pragną wszystkich zmian, np. nie decydują się na depilację | ||
567 | (hormony nie zredukują zarostu na twarzy, ale zmniejszą trochę | ||
568 | włosy na ciele), itp. Jeśli chcą oni zredukować efekty feminizacji, | ||
569 | mogą użyć antyestrogenu (np. tamoksifenu). | ||
570 | |||
571 | To tylko parę uwag z kilkoma poradami. Nie zakładamy nic o tym, | ||
572 | jaka dana osoba niebinarna jest i rozumiemy, że wśród nich występuje | ||
573 | dużo większa wiariancja, niż wśród osób binarnych. Musisz sam\* | ||
574 | się zastanowić czego chcesz. Tranzycja jest dużo trudniejsza dla osób | ||
575 | niebinarnych. | ||
576 | |||
577 | External links | ||
578 | -------------- | ||
579 | |||
580 | * [Pharmacology of transsexualism in | ||
581 | 17beta](https://n2t.net/ark:/21206/10003). A compendium of relevant | ||
582 | references to the literature about hormones used in male to female | ||
583 | transition. | ||
584 | * <https://madgenderscience.miraheze.org/wiki/Main_Page> also has | ||
585 | information about self-medication. | ||